Τα έθιμα της Τσικνοπέμπτης

Η Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας του Τριωδίου, δηλαδή της (Κρεατινής) ονομάζεται «Τσικνοπέμπτη ή Τσικνοπέφτη», επειδή την ημέρα αυτή όλα τα σπίτια ψήνουν κρέας και ο μυρωδάτος καπνός (τσίκνα) είναι διάχυτος παντού.
Βρίσκεται στη 2η εβδομάδα της περιόδου που ονομάζεται Τριώδιο, η οποία αποτελείται από τρεις εβδομάδες. Την πρώτη εβδομάδα που τη λέγανε Προφωνή ή Προφωνέσιμη, τη δεύτερη εβδομάδα που τη λέγανε Κρεατινή ή Κρεοφάγο και την τρίτη εβδομάδα που τη λέγανε Τυρινή ή Τυροφάγο.

Την Τσικνοπέμπτη «τσίκνιζαν» το ψητό κρέας
Το έθιμο χάνεται στα βάθη των αιώνων, χωρίς να γνωρίζουμε την προέλευσή του. Το πιθανότερο όμως είναι να προέρχεται από τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων, που επιβίωσαν στον Χριστιανισμό.
Την Τσικνοπέμπτη «τσίκνιζαν» το ψητό κρέας για να μυρίσει στη γειτονιά γιορτάζοντας την «κρεατινή» Αποκριά, και μετά την «Τυρινή».

Στον Πόρο επικρατούσε το έθιμο, οι νέοι να κλέβουν ένα μακαρόνι και να το βάζουν κάτω από το μαξιλάρι τους για να ονειρευτούν ποια θα πάρουν. Εκείνες τις μέρες τα παιδιά έφτιαχναν και αερόστατα.

Την Τσικνοπέμπτη, που βρίσκεται στο μέσο του Τριωδίου, ξεκινούν ουσιαστικά οι εκδηλώσεις της Αποκριάς, οι οποίες κορυφώνονται και τελειώνουν με τα Κούλουμα την Καθαρά Δευτέρα.
Την Τσικνοπέμπτη βεβαίως τα ψητά έχουν την τιμητική τους. Σε μερικά σπίτια έφτιαχναν και κοκορέτσι, αλλά το πιο συνηθισμένο ήταν να ψήνουνε στα κάρβουνα παϊδάκια. Η λέξη “τσικνοπέμπτη” προέρχεται από την λέξη “τσίκνα” (η μυρωδιά του ψημένου κρέατος) και από την λέξη “Πέμπτη”. Γιορτάζεται την Πέμπτη, 11 ημέρες πριν την Καθαρά Δευτέρα. Για την ορθόδοξη παράδοση, οι νηστείες της Τετάρτης και της Παρασκευής είναι σημαντικές, οπότε η Πέμπτη θεωρούνταν η καταλληλότερη μέρα για κρεοφαγία και κραιπάλες. Η Καθαρά Δευτέρα. Είναι μια μέρα διασκέδασης κι ετοιμασίας για την νηστεία της Σαρακοστής πριν από το Πάσχα.-

Γιάννης Πουλάκης